Antje Van Wichelen is the BNA-BBOT artist in residence until the end of 2025. She brings with her the Troubled Archives (TA) collective as her curatorial team.

Antje explores experimental methods of collaboration between nature and 16mm film emulsion. She engages with people from different backgrounds in dialogue, togetherness and meditation. Since 2010, she has been investigating the collective trauma of colonial classification by translating archival photographs onto 16mm film, effectively putting the archives to work.

Troubled Archives is a collective of artists and researchers who critically engage with colonial photographic archives. The collective seeks ways to re-dignify the individuals depicted in these colonial photographs and examine their potential resonance today. They are currently developing experimental research methods, inspired by the work of Ariella Aïcha Azoulay (Potential History), Tina Campt (Listening to Images), and Resmaa Menakem, who explores how we can address and heal the "dirty pain" that affects our society—a challenge for each of us. The research involves exploring the (colonial) photographic context, imagining its sound in the archive, and reflecting on how we can heal relationships distorted by historical inequalities that persist today.

The long-term project, New Hero.in.es, highlights contemporary heroism and activism while examining future possibilities. In parallel, the project brings anonymized figures from colonial archives into focus, and recognizes them as hero.ine.s. This work delves into the complexities of activism, emphasizing the vulnerability, hope, and resilience that shape the lives of those involved.

As part of this initiative, Brussels-based activists are invited to experience the deliberate slowness of collodion photography and pose questions about the nature of heroism. The portraits created as part of this project will be displayed and listened to in the vitrines of BNA-BBOT. Invitations for public activities will follow.

Picture credits: Troubled Archives, Silvano Magnone

Troubled Archives is Rokia Bamba, Brenda Bikoko, Loes Jacobs, Peggy Pierrot and Antje Van Wichelen.

This is Us. This is Brussels. is een artistiek en sociaal design project dat een “human archive” bouwt met de verhalen van 1000 mensen om het Brussel en de Brusselaars van de jaren 2020 zichtbaar te maken: een superdiverse, jonge, veelzijdige en complexe stad in het hart van Europa. We gaan zo op zoek naar het verleden én de toekomsten van Brusselaars. We registreren en tonen hun verhalen en verwachtingen om nieuwe allianties en meer “wij” te ontdekken en te creëren.

This is Us. This is Brussels werd ontworpen en ontwikkeld door Wetopia voor Brussels2030 in het kader van de kandidatuur culturele hoofdstad van Europa in 2030, met de steun van urban.brussels. Het archief wordt ondergebracht in en is toegankelijk via onze sonotheek.

Une approche de la fiction dans l’archive dans la création artistique et sonore contemporaine

« J'ai pris une telle habitude de ressentir le faux comme le vrai, les choses rêvées aussi nettement que les choses vues, que j'ai perdu la capacité humaine, erronée me semble-t-il, de distinguer la vérité du mensonge. »

Fernando Pessoa, Livre de L’intranquillité

L’archive, à travers les âges et les époques, transmet l’histoire personnelle et collective. Porteuse d’une forme de « véracité », elle est aujourd’hui incontournable dans la création artistique contemporaine et sous une multiplicité de formes. L’archive en tant que matière de création est révélateur des préoccupations actuelles sur les doubles sens et d’une information biaisée, l’heure de l’intelligence artificielle et des « fake news ».

Au cours de quatre séances, Claire Ducène proposera une approche théorique des instigateurs et prémisses en littérature mais aussi des artistes modernes et contemporains de toute discipline qui ont utilisé l’archive comme matériel de fiction. Chaque séance sera ponctuée par la présence d’un chercheur ou d’un artiste sonore de la scène contemporaine belge.

PROGRAMME

5 septembre 2024 - Christophe Meurée

12 septembre 2024 - Noëlie Plé

19 septembre 2024- Anne Lepère

26 septembre 2024 - Stéphanie Roland

Informations pratiques

Dates : 5, 12, 19, 26 septembre 2024 de 18h à 21h chez BNA-BBOT (119 rue de Laeken 1000 Bruxelles)

Langue : FR

Tarif : 15 euros/séance ou 48 euros pour l’ensemble du cycle

Inscriptions auprès de info@bna-bbot.be  

image :« Where are you in these images? » notebook of torn & recollected notes, Claire Ducène from the work « Missing people », Stéphanie Roland, 2022 (c) Antoine Debeauvais

In januari 2023 start Brussel Behoort Ons Toe vzw met Narrating Diversity. Iedere anderhalf jaar nodigt BBOT een (geluids)kunstenaar uit als curator. Eén curator, anderhalf jaar, één thematiek, verschillende publieken. Hiermee wil BBOT, overheen de volgende beleidsperiode in samenwerking met de drie curatoren, haar organisatie en werking openstellen naar nieuwe publieken. We willen nieuwe publieken in langdurige co-creatieve trajecten impulsen geven richting een artistieke omgang met geluid en luisteren, net als het vormen van meerstemmige narratieven.

Periode 2023-2024: Maarten De Vrieze

Tijdens een interventie van ‘desire lines’ aan de ferry terminal in Calais stuitte ik op de woorden “I wish for the future", neergeschreven op een vangrail aan het einde van een doodlopende straat. Deze woorden troffen me als een schreeuw en zetten me aan het denken: ‘voor welke toekomst wil ik werken?’ Vanuit de overtuiging dat de mens als kunstenaar een rol kan vervullen, zoals een orgaan in het lichaam levensnoodzakelijk is, ontwikkelde ik mijn praktijk. De kunstenaar als orgaan van het lichaam dat de samenleving is. Met ontmoetingen als vertrekpunt maken mijn interventies openingen in de geconditioneerde omheining waar doorheen de verbeelding ruimte krijgt naar alternatieven. Artistieke gebaren die voelbaar maken wat door dominante vormen van macht onzichtbaar blijven. De vraag ‘Voor welke toekomst wil ik werken?’ dwingt in het samenleven de vraag af ‘Voor wie wil ik werken?’.

Op dit ogenblik heb ik mijn tent opengevouwen en neergezet binnen de vitrine van BNA-BBOT. Mijn nomadische praktijk vindt er tijdelijk onderdak en dit op de vraag van de kunstorganisatie om het seizoen 2023-2024 te cureren. Vanuit mijn praktijk, waarvan enkele elementen van ‘desire lines’ in de vitrine aanwezig zijn, ga ik in dialoog met andere kunstenaars, onderzoekers en filosofen. Bezoekers worden in mijn tent uitgenodigd om deze ontwikkelingen te volgen terwijl ik sonisch opzoek ga naar getuigenissen die me doorheen de stad Brussel gidsen.

Als curator kijk ik om mij heen met dezelfde blik die ik in mijn kunstpraktijk ontwikkeld heb. In de rol van curator stel ik mij de vraag wat een kunstinstelling kan doen, als het woord ‘cura’ letterlijk betekent ‘om te zorgen voor’? Wat moet de rol van een huis zijn, wanneer de publieke buitensfeer gevormd wordt door racistische discours en fake-nieuws? Als informatie afwijkt van onze werkelijkheid welke toekomst gaan we dan tegemoet? Scherp stellend op harde feiten en precaire getuigenissen maken overbruggingen zich zichtbaar in een zee van desinformatie. Met de microfoon als middel, ontdaan van visuele vormelementen, maakt dat het gehoor de focus van de aandacht wordt. Van bij de stem worden precaire getuigen voelbaar tot in het lichaam, de samenleving.
Maarten De Vrieze

Overheen de periode 2022-2024 is BNA-BBOT met Exit aanwezig in de gevangenissen van Sint-Gillis, Vorst en Berkendael. In Exit creëert BNA-BBOT een artistiek geluidsprofiel van de gevangenissen. Een participatief proces dat tot stand komt in samenwerking met gedetineerden, cipiers, directie en buurtbewoners. De gevangenissen van Sint-Gillis, Vorst en Berkendael verhuizen naar het grote gevangeniscomplex in Haren. Met Exit begeleiden we de sluiting van de drie Brusselse gevangenissen door het in kaart brengen van kleine en grote gebeurtenissen, verhalen uit het verre en recente verleden en field recordings. Veel geluiden die nu in de gevangenissen te horen zijn, zullen verloren gaan tijdens de verhuis naar en de modernisering van de gevangenis in Haren. 

Het doel van dit project is het creëren van een auditief archief van de drie sites, het bewaren van verhalen en geluiden en het ontsluiten ervan voor een publiek via klankinstallaties in de gevangenissen in de periode na de verhuis. De installaties zijn site specifiek en immersief en onderzoeken de akoestiek, architectuur en materialen via geluid en maken deze toegankelijk voor het brede publiek.

Samenwerkingen: De Rode Antraciet, de Gemeentelijke Bibliotheek van Sint-Gillis, de Gemeentelijke Bibliotheek van Vorst, La Fonderie, BRUZZ, De Vlaamse Gemeenschap.

Stemmen en verhalen, dat is de basis. Verhalen en radioheruitzendingen in de vorm van podcasts die we produceren of begeleiden en die we ook uitzenden in onze maandelijkse show La Base elke eerste donderdag van de maand om 12:45 op Radio Panik (105.4 fm). Aan de basis van radio liggen stemmen, verhalen, de veelheid. Radio moet zijn luisteraars als experts beschouwen. Hen een stem geven is de basis. De podcasts die wij aanbieden zijn vaak het resultaat van live radio-uitzendingen gemaakt met verschillende doelgroepen in het kader van workshops.

Lokaal bureau voor geluidsreizen 

Sonorama is een Brussels reisbureau dat gespecialiseerd is in het aanbieden van ongewone geluidsreizen in de stad. Onze catalogus bevat een reeks aanboden voor een breed publiek. Alle soorten reizigers kunnen er hun ding vinden!

De aangeboden reizen hebben allemaal Brussel als bestemming, dat kan een fysiek traject in de stad zijn, maar ook een vrije beschrijving of interpretatie van een plek in Brussel of een herinnering of droom in het hoofd van een Brusselaar. Samen weerspiegelen deze reizen de diversiteit en het kosmopolitisme van Brussel, haar publieke en geheime ruimtes, haar sociale kwesties van vandaag en van morgen, de veelheid van haar talen,… Elke reis vertelt een stukje geschiedenis en stimuleert een frisse kijk op het stedelijke landschap.

Vitrien is de letterlijke en figuurlijke etalage van BBOT én een permanente geluidsinstallatie in de publieke ruimte. Vitrien is een ruimte voor artistieke ontwikkeling waar creaties van jonge geluidskunstenaars, geïnspireerd op de databank van BNA-BBOT, worden geëxposeerd in de vorm van een tijdelijke installatie. Hiervoor wordt jaarlijks een open call uitgezonden, waaruit vier kunstenaars worden geselecteerd. Met dit initiatief wil BBOT haar archief levendig houden, aandacht vestigen op haar werking en kansen creëren voor jonge Brusselse makers. Per kwartaal krijgt Vitrien andere invulling. De voorbije kunstenaars waren: Lukas De Clerck (Vitrien 1), KU Leuven International Master of Architecture (Vitrien 2), Rébecca Fruitman & Amina Saâdi (Vitrien 3), Pierre Royland (Vitrien 4), ooooo (vitrien 5), Mia Melvær & Les Microsondes (Vitrien 6).

Steden nemen wereldwijd aan belang toe als plaatsen waar mensen zich vestigen maar ook als contexten voor onderzoek en beleid. De VUB en Erasmushogeschool Brussel nodigden BBOT uit om mee te stappen in de voorbereiding op de kandidatuur van Brussel als Europese Culturele Hoofdstad in 2030. Tegen 2030 zal het grootste deel van de wereldbevolking stedelijk zijn, met een jonge bevolking, divers in afkomst en vaak in een kwetsbare positie.

We geloven daarbij sterk in een transdisciplinaire aanpak, waarbij we theoretische en empirisch-methodologische kaders uit sociaal-agogisch -en toekomstonderzoek samenbrengen om zo een breed zicht te krijgen op de verlangens, sterktes en behoeften van jongeren tussen de 16 en 28 jaar oud. Via het stimuleren van rigoureuze verbeelding, onder meer door middel van geluid en geluidsbeleving komen we tot een brede waaier aan toekomstbeelden en burgerschapsideeën.

Kifesh? Arrète de me ziar! Speel nog een pokoe, ofzo.

De Brusselse woordenschat is veel uitgebreider dan in woordenboeken te vinden is. Het is een mengelmoes die de grote Van Dale of Le Robert niet kunnen begrijpen. Brussel resoneert met de klanken van 104 talen die dagelijks op haar grondgebied worden gesproken en vermengd. Brusselsspeaks is geïnteresseerd in de ontmoetingen, botsingen en hybridisaties die tussen al deze talen worden uitgespeeld en gecreëerd, en is op zoek naar nieuwe Brusselse dialecten.

Het project Denkbeeldige wijken wil de topografie van een wijk onthullen via de verbeelding van de bewoners. Het project vindt plaats in verschillende wijken, maakt gebruik van flexibele methodes en leidt aan het eind van een participatief en artistiek proces tot specifieke producties: een tijdelijke bioscoop, een parlement, een tentoonstelling, een publicatie, een audio-wandeling.... Elke editie wordt uitgevoerd in samenwerking met talrijke lokale partners, gemeenschapscentra, scholen, rusthuizen, comités, culturele centra, met kunstenaars en in verschillende talen. De eerste drie edities vonden plaats in de wijken Anneessens, Quartier Nord en Chant d'oiseau in Woluwe.

Intersongs is een muzikaal project dat mensen met verschillende achtergronden samenbrengt. Tijdens de workshops ontmoeten koren, verenigingen, scholen en jeugdcentra elkaar, zingen ze samen en delen ze de verhalen, esthetiek en culturen die hen vormen.

BNA-BBOT maakt deel uit van Ecouter le Monde, een project geleid door Radio France International (Monica Fantini) in samenwerking met BNA-BBOT, het Benedetto Marcello Conservatorium in Venetië, en de E-Jicom School voor Journalistiek en Nieuwe Media in Dakar. 
Écouter le Monde belicht culturen, talen en verbeelding door middel van geluiden uit Afrika, Amerika, Azië, Europa en Oceanië. Een Parijse ochtend in het gewoel van de metro met zijn dichtslaande deuren, een andere op de markt van Bobo-Dioulasso met het getier van de verkopers, een reis naar de geluidsherinneringen uit de kindertijd van een bewoner van de oevers van de Donau, een excursie in de buurt van de krakende gletsjer in Argentijns Patagonië of zelfs middernacht, geklonken door de klokken van het San Marcoplein in Venetië. Alle vormen worden verkend: mozaïeken, polaroids, snapshots, scènes uit het dagelijks leven, de koffers en geluidsherinneringen van inwoners, kunstenaars en journalisten... Écouter le Monde is ook een internetplatform dat als roeping heeft de geluiden van de wereld te publiceren, echo's van ons dagelijks leven, onze gebieden en onze menselijkheid. Deze databank heeft tot doel de praktijk, de betekenis en het plezier van het luisteren te ontwikkelen. Écouter Le Monde is een project dat wordt gesteund door RFI, E-Jicom, de École Supérieure de Journalisme, des Métiers de l'Internet et de la Communication in Dakar, de vereniging BNA-BBOT Bruxelles Nous Appartient - Brussel Behoort Ons Toe, het Benedetto Marcello Conservatorium van Venetië en het Atelier du Bruit in Parijs.

Écouter le Monde wordt elke zaterdag om 16:25 GMT, zondag om 03:37 GMT en 05:55 GMT uitgezonden op RFI, en in Afrika op zondagen om 07:25 GMT.

Debatten, expressieworkshops en burgerjournalistiek rond maatschappelijke thema's met Brusselse jongeren van 12 tot 25 jaar.

Bruxitizen nodigt jongeren van 12 tot 25 jaar uit om deel te nemen aan het publieke debat

Het is een project dat sinds 2012 wordt geleid door de vzw Agence Alter in samenwerking met instellingen voor hoger onderwijs (ISFSC, Université Saint-Louis, IHECS), middelbare scholen in Brussel en de verenigingssector (jeugd en jeugdhulpverlening).

Bruxitizen wordt georganiseerd over een periode van 6 maanden en heeft als doel jongeren de kans te geven elkaar te ontmoeten, zich te informeren, zelf informatie te produceren en vernieuwende projecten voor te stellen.

Workshops en debatten

Bruxitizen bestaat uit mediaworkshops, expressieworkshops (verbaal steekspel) en debatten om standpunten te leren kennen en te vergelijken en om ontmoetingen tussen verschillende sociale actoren, verschillende generaties, enz. aan te moedigen.